Gizem CENGİL/ ANKARA, (DHA)- TARIM ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, “Depremden etkilenen 11 il için 11 milyar lira finansman sağladık. Hibe desteği olarak kullanacağımız bu kaynakla bölgede tarımın sürdürülebilirliğini sağlayacak ve altyapıyı iyileştireceğiz. Deprem bölgesindeki üreticilerimize şimdiden hayırlı, bereketli olsun” dedi.
TBMM Genel Kurulu, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ile Tarım ve Orman Bakanlığı'nın 2026 yılı bütçelerini görüşmek üzere Meclis Başkan Vekili Celal Adan başkanlığında toplandı. Siyasi parti temsilcilerinin bütçe üzerine yaptığı değerlendirmelerin ardından Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, sunum yaptı.
‘ŞANLIURFA VE EDİRNE’DE 150 MEGAWATT GES KURULUMU İNŞAATLARINA ÖNÜMÜZDEKİ YIL BAŞLIYORUZ’
Bakan Yumaklı, 85 milyon dekar olan, Türkiye’nin teknik ve ekonomik olarak sulanabilecek arazi miktarı potansiyelini, son 3 yılda geliştirilen projeler neticesinde 105 milyon dekar olarak güncellediklerini belirterek, “Diğer yandan mevcut sulama altyapımızı, su kayıplarını azaltan, verimliliği artıran sistemlerle güçlendiriyoruz. Sulanan alanlar içerisinde 2002 yılında yüzde 6 olan kapalı sulama sistemi oranını, yüzde 38’e yükselttik. 2028 yılında bu oranı yüzde 45’e çıkaracağız. Bireysel modern sulama sistemleri için yüzde 50 hibe vermeye devam edeceğiz. Bu zamana kadar 61 bin projeye 12 milyar lira hibe verdik. Adana’da başlattığımız yapay zekâ destekli sulama otomasyonu uygulamasını, 2026 yılında 22 ilimizde daha devreye alacağız. 2026 yılı, dev su yatırımlarını milletimizin hizmetine sunacağımız bir yıl olacak. Bu kapsamda; 46 baraj, 6 gölet ve bent, 3 HES, 13 içme suyu tesisi, 35 sulama tesisi, 186 taşkın kontrol tesisi ve 1 atık su arıtma tesisi olmak üzere; toplam 290 tesis ile 10 toplulaştırma projesini hizmete alacağız. Terfili sulamalarda, çiftçilerimizin enerji giderini azaltmak için, ilk etapta Şanlıurfa ve Edirne’de 150 megawatt GES kurulumu inşaatlarına önümüzdeki yıl başlıyoruz” ifadelerini kullandı.
‘KIRSALDA BEREKET, HAYVANCILIĞA DESTEK PROJESİ’NİN KÜÇÜKBAŞ VERSİYONU İÇİN ÇALIŞMALARA BAŞLADIK’
Şubat 2024’te 5 yıllık Hayvancılık Yol Haritalarını açıkladıklarını ifade eden Yumaklı, “Üretim, kalite ve verimliliği artırmayı hedeflediğimiz bu haritamızı adım adım uyguluyoruz. Meyvelerini de almaya başladık. Su potansiyeli, mera varlığı, işletme kapasiteleri ve hastalık riskleri gibi kriterleri dikkate alarak, hayvansal üretim planlamasını hayata geçirdik. Besi, süt ve kanatlı yetiştiriciliği bölgelerini belirledik. Hayvancılıkta sağladığımız destekleri, hayvansal üretim planlamasıyla uyumlu bir çerçevede yeniden düzenledik. Yetiştiricilerimize temel, yönlendirici ve verimlilik destekleri veriyoruz. Kadın ve genç üreticilerimize ek destekler sağlıyoruz. Hayvansal üretimde ilk defa aile işletmelerine, genç ve kadın üreticilerimize 3,3 milyar lira destek ödemesi gerçekleştirdik. Verimlilik kriterlerine göre de 2,8 milyar lira destek verdik. Kırmızı et üretimini artırmak, aynı zamanda kırsaldaki aile işletmelerini güçlendirmek için Kırsalda Bereket Hayvancılığa Destek Projesini başlattık. Yetiştiricilerimize uygun maliyetlerde etçi ırk damızlık gebe düvelerini teslim etmeye başladık. Onlar da doğan buzağılarla sürülerini büyütmeye başladı. Projeye başvuran 179 bin kardeşime teşekkür ediyorum. Başvuruların 105 bininin genç ve kadın üreticiler olması ayrıca memnuniyet vericidir. Bu projenin etaplar halinde 2028’e kadar süreceğini açıklamıştık. Hayvancılık yapmak isteyen üreticilerimize uygun şartlarda gebe düve vermeye devam edeceğimizi buradan bir kez daha duyurmak isterim. Bir müjde de küçükbaş üreticilerimize verelim. Aynı projenin küçükbaş versiyonunun çalışmalarına başladığımızı ilk kez şimdi açıklıyorum. Üreticilerimize hayırlı olsun. Kaliteli besilik hayvan varlığını ve verimliliğini artırmak için de Güçlü Besi Güçlü Üretim Projesi’ni hayata geçirdik. Bu proje kapsamında her yıl 200 bin etçi ırk hayvanı yerli kaynaklardan sağlayacağız. Diğer yandan; hayvan hastalıkları, salgınlar ve değişen iklim koşulları en önemli riskler olmaya devam etmektedir. Yaygın aşılama programları ve etkin izleme sistemleri sayesinde bu riskleri yönetebilen az sayıdaki ülkeden biriyiz. Hastalıkların erken tespiti için izleme ve laboratuvar altyapımızı güçlendirdik. Yerli ve milli aşı üretim kapasitemizle salgınlara karşı hızlı ve etkin müdahaleler gerçekleştiriyoruz. Şap ile mücadele kapsamında 23,8 milyon doz SAT-1 aşısını sahaya gönderdik. İlk doz aşılama çalışmalarını tamamladık. İkinci doz aşılamayı da en kısa sürede bitireceğiz. Öte yandan, yetiştiricilerimizin kuş gribi sebepli ekonomik kayıplarını en aza indirmek için, son iki yılda 3,1 milyar lira tazminat ödedik” dedi.
‘KIRSAL KALKINMAYI GÜÇLENDİRECEK POLİTİKALAR UYGULUYORUZ’
Tarımda üreticilerin yaş ortalamasının dünyada 60 sınırına dayandığını ifade eden Yumaklı, “Bu, Amerika Birleşik Devletleri’nde 58, Avrupa Birliği’nde ve ülkemizde ise 57’dir. Bu nedenle gençleri ve kadınları tarımsal üretime yönlendiriyor ve kırsal kalkınmayı güçlendirecek politikalar uyguluyoruz. Kırsal kalkınma programlarıyla 2006 yılından bugüne kadar 98 bin projeyi destekleyerek, 179 milyar lira hibe ve 284 bin yeni istihdam sağladık. Bu hibenin 90,6 milyar lirasını genç üreticilerimiz kullandı. Hibe programlarımızda genç ve kadın üreticilerimize ilave puan ve proje bedelinin yüzde 10’una kadar ek hibe veriyoruz. Kredi/finansman kullanımında genç ve kadın üreticilerimize ilave yüzde 15 hazine faiz/kar payı desteği sağlıyoruz. Genç ve kadın üreticilerimize bir müjdemiz daha var. 2026-2028 yıllarını kapsayan 3 yıllık dönem için ilk defa, Kırsal Kalkınma Yatırım bütçesinin en az yüzde 20’sini genç ve kadın girişimcilere ayırdık. Deprem bölgesinin tarımsal altyapısını ayağa kaldırmak için de çalışmalarımıza hız kesmeden devam ediyoruz. Bu kapsamda yeni bir gelişmeyi daha sizlerle paylaşmak isterim. Depremden etkilenen 11 il için 11 milyar lira finansman sağladık. Hibe desteği olarak kullanacağımız bu kaynakla bölgede tarımın sürdürülebilirliğini sağlayacak ve altyapıyı iyileştireceğiz. Deprem bölgesindeki üreticilerimize şimdiden hayırlı, bereketli olsun” diye konuştu.
‘TEMEL SİGORTA PAKETİNİ UYGULAMAYA KOYACAĞIZ’
Tarım sigortasıyla, üretimin sürekliliğini güvence altına aldıklarının altını çizen Yumaklı, “TARSİM poliçe bedellerinin yüzde 70’ine kadar olan kısmını karşılamaya devam ediyoruz. 2006 yılından bugüne kadar 29,5 milyon adet poliçe düzenledik; üreticilerimize 57 milyar lira devlet prim desteği ve 64,5 milyar lira hasar tazminatı ödedik. TARSİM’de 2026 yılında İLKLERİ uygulamaya alıyoruz. Önümüzdeki yıl Parsel Bazlı Verim Sigortası uygulamasını, ilk defa Tekirdağ’da başlatacağız. Üreticilerimiz artık kendi tarlasındaki verime göre tazminat alabilecek. Elma, kayısı, şeftali, erik ve kiraz gibi dokuz ürün için temel sigorta paketini uygulamaya koyacağız. Narenciyede güneş yanıklığı riskini teminat kapsamına alacağız” ifadelerini kullandı.
‘GIDA GÜVENİLİRLİĞİ BİZİM KIRMIZI ÇİZGİMİZDİR’
Yumaklı, gıda işletmelerine yıllık ortalama 1,3 milyon denetim gerçekleştirdiklerini belirterek, “Denetim, kontrol ve analiz faaliyetlerimizi, uluslararası kabul görmüş metotlarla yürütüyoruz. Bu amaçla, 41’i Bakanlığımıza ait olmak üzere toplam 138 gıda kontrol laboratuvarında yılda 22 milyon analiz yapılıyor. Buradan bir kez daha altını çizerek söylüyorum. Gıda güvenilirliği bizim kırmızı çizgimizdir. Sağlığı riske atan gıdaları üreten ve satanlar hakkında suç duyurusunda bulunuyor, gerekli yaptırımları uyguluyoruz. Kurallara uymayanlara bu yıl 2,3 milyar lira para cezası uyguladık. Vatandaşımızın sağlığıyla oynayanları; taklit veya tağşişe konu ürün ve işletmeleri, hiçbir taviz vermeden ifşa ediyoruz. Ayrıca, gıda satış noktaları ve toplu tüketim yerlerine, en son ne zaman denetim yapıldığı bilgisine vatandaşlarımızın kolayca ulaşabilmeleri için Karekod Uygulamasını zorunlu hale getirdik. Hasat öncesinde bağ, bahçe, tarla, sera gibi üretim alanlarında; hasat sonrasında ise toptan ve perakende satış noktalarında pestisit kalıntı denetimleri gerçekleştiriyoruz.
Yasaklı pestisit kullanımının tespit edilmesi durumunda ürünleri imha ediyoruz. 2025 yılında 2,5 milyon ton taze meyve ve sebze ihracatı gerçekleşmiş ve bunun binde biri gibi bir miktarı geri dönmüştür. Geri dönen ürünler mevzuata uygun değilse, ülkemize girişine izin vermiyoruz. 2026 yılında, hangi ürüne ne miktarda bitki koruma ürünü kullanılacağını belirleyen, Elektronik Bitki Reçete Sistemi’ni hayata geçiriyoruz. Artık zirai ilaç üreten, satan, uygulayan, hepsi elektronik olarak kaydedilecek ve izlenecek. Ayrıca Yapay Zeka ve Tarım Teknolojileri Araştırma Merkezi’ni de önümüzdeki yılın ilk çeyreğinde kuruyoruz” dedi.
BÜTÇE KABUL EDİLDİ
Genel Kurul'da Meclis Başkan Vekili Celal Adan, Tarım ve Orman Bakanlığı ile ona bağlı kuruluşların 2026 Yılı Bütçesi tekliflerini ayrı ayrı okuttu. Oylama sonucunda bakanlığın bütçesi kabul edildi. Meclis Başkan Vekili Adan, birleşimi yarın saat 11.00'de toplanmak üzere kapattı. (DHA)
